| Terminlarning qisqa izohi | ||
|
EXW –joy nomi |
Sotuvchi yukni haridorga topshiradi.Haridor esa yukni ortish,tashish bilan bog’liq harajat va javobgarlikni o’z zimmasiga oladi .Shuningdek yukni bojxonada rasmiylashtirish jarayonlarini bajaradi. |
|
|
FCA - joy nomi |
Sotuvchining majburiyatlari yukni bojxona tekshiruvidan utgandan so’ng yuk tashuvchiga belgillangan joyda taslim gilish bilan kifoyalanadi.Sotuvchi, agar zaruriyat bo’lsa, haridor hisobidan eksport lisenziyasini oladi va yukni chegaradan olib o’tish uhcun hamma bojxona da rasmiylashtirish islarini bajaradi. |
|
|
FAS – yukni tuhsurish porti nomi |
Sotuvchi yukni kema sirti bo’ylab sohilda yoki yuk ortish joyida lixtyorga joylashi kerak.Ayni su paytdan e’tiboran yukning yo’qolishi yoki bo’lishi ehtimoli va kutilmagan xolatlar uchun haridor javobgar bo’ladi. Yukni sotuvchi shuningdek (zaruriyar bo’lsa) o’z hisobidan eksport litsenziyasini olishi kerak bo’ladi va yukni chegaradan olib o’tish uchun bojxonada rasmiylashtirish ishlarini bajaradi. |
|
|
FOB – yukni tuhsurish porti nomi |
Sotuvchining majburiyatlari yukni kema sathidan yuk tushurish portiga o’tgandan so’ng yakunlanadi va to’liq bajarilgan hisoblanadi. Yukni sotuvchi shuningdek (zaruriyar bo’lsa) o’z xisobidan eksport litsenziyasini olishi kerak bo’ladi va yukni chegaradan olib o’tish uchun bojxonada rasmiylashtirish islarini bajaradi. |
|
|
FOR – Yukni tushurish bekati nomi |
Sotuvchining majburiyatlari yuk yuk tushurish bekatida yukni temir yul vagonlariga ortilganidan so’ng yakunlanadi va to’liq bajarilgan hisoblanadi. Yukni sotuvchi shuningdek (zaruriyar bo’lsa) o’z hisobidan eksport litsenziyasini olishi kerak bo’ladi va yukni chegaradan olib o’tish uchun bojxonada rasmiylashtirish ishlarini bajaradi. FOR yukni manzil bekatiga yetkazish bilan yukni sotuvchi o’z zimmasidagi majbutiyatni bajargan hisoblanadi. Bundan keyingi bosqichlar ya’ni yukni tushurish,bekatdagi to’lov va transpot xujjatlarini rasmiylashtirish,shuningdek bojxona nazorat jarayonlari yukni oluvchi tomonidan bajariladi. |
|
|
|
|
|
| FOT – yuk tushurish joyi nomi (ingliz tilidan. free on truck – Yuk mashinasida erkin) |
Yuk sotuvchining majburiyatlari yukni tushurish joyida yuk mashinalariga ortirilgandan keyin bajarilgan hisoblanadi. Yukni sotuvchi shuningdek (zaruriyar bo’lsa) o’z hisobidan eksport litsenziyasini olishi kerak bo’ladi va yukni chegaradan olib o’tish uchun bojhonada rasmiylashtirish ishlarini bajaradi. FOT yukni manzil bekatiga yetkazish bilan yukni sotuvchi o’z zimmasidgi majbutiyatni bajargan hisoblanadi. Bundan keyingi bosqichlar ya’ni yukni tushurish,bekatdagi to’lov va transpot hujjatlarini rasmiylashtirish,shuningdek bojxona nazorat jarayonlari yukni oluvchi tomonidan bajariladi. |
|
|
CIF – manzil port nomi |
Bu termin CFR terminidan, yukni sotuvchi zimmasiga yukning dengiz orqali tashish davomida uni nobud bo’lishi yoki shikastlanishidan sug’urtalash shartnomasini rasmiylashtirish vazifasi yuklanishi bilan farq qiladi.Sotuvchi sug’urta hodimiga sug’urta mukofoti to’laydi. | |
|
CIP – Manzil (joyi)nomi |
Sotuvchi CPT majburiyatlari kabi majburiyatlarni o’ zimmasiga oladi,lekin bundan tashqari yukni tashish davomida yukni nobud bo’lishi va zarar ko’rishidan sug’urta qilishi kerak. |
|
|
DAF – yetkazib berish joyi nomi (ingliz tilidan. delivered at frontier |
Sotuvchi o’z majburiyatlaridan bojxonadagi hamma jarayonlardan o’tgan yuk chegaradagi ko’rsatilgan joyga yetib borganda ozod bo’ladi Yukni chegaradan olib o’tish uchun litsenziyani rasmiylashtirish haridor zimmasiga yuklanadi. | |
|
DAF – yetkazib berish joyi nomi (ingliz tilidan. delivered at frontier |
Sotuvchi yukning ko’rsatilgan manzilga yetkazish fraxti harajatlarini o’z zimmasiga oladi Lekin yukning nobud bo’lish yoki shikastlanish havfi yuk dastlabki yuk tashivchi ga topshirilganda haridor zimmaziga o’tadi.”Eksport soliqlarini sotuvchi, import soliqlarini xaridor to’laydi
|
|
|
DES – Manzil port nomi |
Sotuvchi bojxonada rasmiylashtirish jarayonidan o’tmagan yukni kema sathiga .haridor ga yetkazib beradi .Ayni shu paytdan e’tiboran hamma xarajatlar shuningdek import soliqlari haridor zimmasiga yuklanadi. |
|
|
DEQ – Manzil port nomi |
Sotuvchi majburiyatlari bojxonada import uchun rasmiylashtirish jarayonlaridan o’tmagan yukni shartnomada ko’rsatilgan dengiz portiga yetkazib berish amalga oshirilgandan keyin bajarilgan xisoblanadi.Haridor yukni tashish va tushurish va bojxonada rasmiylashtirish bilan bog’liq barcha xarajatlarni o’z zimmasiga oladi. |
|
|
DDU – Manzil joy nomi |
Sotuvchining vazifalari yuk shartnomada ko’rsatilgan mamlakat va joyga yetkazilganda bajarilgan hisoblanadi. Haridor chegaradan olib kirganda to’lanadigan barcha soliq va bojlardan tashqari yukni yetkazib berish bilan bog’liq xarajatlarni o’z zimmasiga oladi.Agar yukni chegaradan olib kirganda tolanadigan xarajatlarning ma’lum qismini sotuvchi to’lashi kelishilgan bo’lsa,bu albatta shartnomada ko’rsatilgan bo’lishi kerak. | |
|
DDP – Manzil joy nomi |
DDU farqli o’laroq , yukni chegaradan olib kirganda to’lanadigan barcha soliq va bojlar va yukni yetkazib berishning barcha shartlarini bajarish sotuvchi zimmasida bo’ladi. Agar yukni chegaradan olib kirganda tolanadigan xarajatlarning ma’lum qismini haridor to’lashi kelishilgan bo’lsa,bu albatta shartnomada ko’rsatilgan bo’lishi kerak. DDP termini sotuvchining maksimal darajada javobgar ekanligini anglatadi. |
|